Geagte Kollegas.
U ontvang hierdie eerste nuusbrief van die AON u as hoof en onderwysleier ‘n verskil maak aan onderwys in die breë en Afrikaanse onderwys spesifiek.
Die doel van die “Nuusbrief” is om u van die nuutste tendense,plaaslik en internasionaal ,in die gebied van onderwysleierskap op hoogte te hou. In dieselfde asem wil ons die beste praktyk en ervaring deur hierdie platform met en u met mekaar deel. U is welkom om kommentaar te lewer en na goeddunke by te voeg en persoonlike ervaring met u kollegas hier te deel.
Aan die einde van die jaar is dit goed om ‘n bietjie nabetragting te doen. Een van die kenmerke van uitnemende onderwysleiers is juis dat hullre gereeld reflekteer en voortdurend daarna streef om hulle vaardighede te ontwikkel. Dit is ook baie belangrik om jouself te meet en ook van tyd tot tyd jou suksesse te fier. Dit is maar min dat jy hoor as jy iets reg of goed gedoen!! In u beplanning vir 2019 is daar dalk een of twee ‘wenke/voorstelle’ wat u kan toepas.
Na aanleiding van die boek “WHAT GREAT PRINCIPALS DO DIFFERENTLY: geskryf deur onderwysleier en kundige TODD WHITAKER , deel ek graag ‘n paar wenke met hoofde in die AON. Ek glo dat die meeste van u bewus is van die boek deur Whitaker en dat u al met vrug van sy navorsing gebruik het. Net om ‘n paar van sy gedagtes weer met u te deel het ek dit goed gedink om ‘n kort opsomming van sy boek aan u te stuur.( Dit spaar u die tyd en natuurlik kan ons uitbrei,/ byvoeg na goeddunke.
Whitaker . ‘n voormalige skoolhoof en konsultant van meer as 50 skole, het in sy navorsing besef dat die hoof van ‘n skool ‘n kardinale invloed het op die prestasie, ‘geluk’ en doeltreffendheid van ‘n skool. Die vraag was: Wat doen sekere hoofde dan anders/beter dat hulle skole uitstyg bo die normale.? Effektiewe hoofde doen dinge “anders”, met die klem op “doen”. Internasionale navorsing het 18 kenmerke uiygewys wat hoofde deel in uitnemende skole, In hierdie boek deel hy hierdie kwaliteite/vaardighede Wat hier volg is ‘n kort opsomming van die boek.
1.Dit gaan oor mense, nie programme.
Die kwalitei van ‘n skool word bepaal deur die kwaliteit van sy personeeel. Onderwysleiers staan voor twee keuses: stel nuwe personeel aan of versterk/verbeter die huidige personeel. In ons Suid Afrikaanse Openbare skole konteks is die eerste oplossing nie so eenvoudig nie. Net soos effektiewe onderwysers verhoudinge met leerders bou en hulle motiveer om hul beste te lewer, so ook die onderwysleier(hoof) met sy/haar personeel. Doen moeite om personeel se vaardighede te versterk deur opleiding en belê in personeelmoraal.. een van die voorstelle wat Whitaker maak is om veral senior personeel te betrek met besluitneming. Hulle kennis/ervaring word om die manier erken en word hul bydrae geag’
2.Wie is die veranderlike?
In elke skool is daar onderwysers wat die meeste dissipline probleme het. Whitaker verwys na hulle as die “olifante”, (dalk ‘n bietjie gevaarlik?). Dit is die onderwysers wat die meeste dissiplinêre probleme het en veroorsaak. Die personeel moet geïdentifiseer word en mee gereken word.die beginpunt is om hulle houding teenoor leerders vas te stel. Goeie/uitnemende onderwysers blammeeer hulselfindien leerders nie goed presteer nie en soek voortdurend na manière om hul onderrigmetodes te verbeter en toon ‘n hoë verantwoordelikheidsin vir wat in hul klaskamer gebeur. Om hierdie beginsel op hoofde toe te pas: Effektiewe hoofde het die gesindheid dat hulle verantwoordelik is vir ALLES wat by hul skole gebeur. Die minder effektiewe hoof sal op ‘n vraag wie verantwoordelik is vir die skoolklimaat/kultuur, die verantwoordelikheid op die “Departement” of personeel plaas. Die effektiewe hoof se antwoord is: “Ek is..” Effektiewe hoofde stel hoë verwagtingre en eise aan hulself en neem verantwoordelikheid vir hul eie prestasie.
- Hanteer almal met respek, elke dag, altyd.
Die belangrikheid van respek by skole kan nie oorbeklemtoon word nie. Onderwysers teenoor leerders en die hoof teenoor onderwysers.effektiewe onderwysers kies elke leerder as hul ’witbroodjie” In dieselfde sin kan effektiewe hoofde die skoolkultuur bepaal met positiewe interaksie met personeel. Aanprysing en vermelding van prestasies hou personeel gemotiveer. Dit kan ‘n eenvoudige dankie, persoonlike nota, of selfs ‘n gesogte parkeerplek vir ‘n week wees. Personeel wil weet dat hulle ook “belangrik’ is en dat hulle insette raak gesien word.
4 Het ‘n baie goei begrip/kennis van hulself
Uitnemende/effektiewe hoofde weet wat hulle vaardigehede/sterk/swak-punte is. Hulle weet presies wie/wat hulle is, wat hulle doen en hoe ander hulle sien. Dit kan (dalk) in die meeste gevalle van alle hoofde gesê word, maar die hoofde wat daadwerklik aan hulslf aandag gee, deur bv verdere studie, vaardigheidsontwikkelings kursusse ens, is die hoofde wat n beduidende veskil maak. (‘n eenvoudige manier om jouself te toets en te ontwikkel is om elke dag die volgende vrae aan jouself te stel: Wat het vandag goed gedoen /hanteer en wat het ek daaruit geleer? En Wat kan ek beter gedoen het en wat het ek geleer vir die toekoms?)
5.Die hoof is die filter
Die hoof stel die emosionele energievlakke van die personeel en leerders op verskeie manière. Dit begin by ‘n eenvoudige:”Hoe gaan dit?” tot die deel van die nuutste nuus. Dit is baie belangrik dat die hoof selektief moet kies watter inligting en houding hy/sy met die personeel en leerders deel, veral as hy/ sy emosioneel of gefrustreerd is. Die hoof se doel moet wees om al die negatiewe ingesteldheid uit te skakel en entosiasme vir die skool (en lewe!) onder leerders en personeel te bevorder. Moet jou nie aan onbenullige negatiewe kommentaar steur nie.(Onthou alle probleme/moeilikheid het ‘n rakleeftyd) Die hoof kan ook as die ‘draer van hoop’ gesien word ‘n Positiewe ingesteldheid is aansteeklik!
6 Pas doelgerig ‘n reeks strategië toe om personeel te ontwikkel
Een van die hoof se belangrikste take is om onderwysers voortdurend te onwikkel tot voordeel van die leerders. Om effektiewe manière te vind om onderwysers te ontwikkel is krities belangrik vir skoolontwikkeling. Die uitnemende hoof aanvaar dat sy/haar personeel reeds die beste doen wat hulle kan, maar sal steeds betre doen as hulle weet wat om te doen.eeen van die oplossings/voorstelle in die boek is dat onderwysers mekaar moet observeer. Die personeel wat die meeste ondersteuning/groei nodig het moet in die klas van die “meester’-onderwyser gaan kers opsteek. Dit sal tot voordeel van die hele skool wees
en professionele ontwikkeling tussen departemente ook stimuleer. 9Hier is ook heelwat ander strategië wat kan werk. Bv skaduprogramme vir personeel met ‘n kollega op ‘n hoër posvlak)
- Stel die beste personeel aan
Stel baie hoë verwagtinge. Soek na toekomstige onderwysleiers .eerder as aansoekers wat by die ‘nie-leier korps’ van huidige personeel sal inskakel Dit is ook baie belangrik om die beste personeel te behou. Dit gebeur te maklik dat die onderwyser/s aan wie ons baie tyd en opleiding spandeer het, afgerokkel word.
- Fokus eers op gedrag , dan op oortuiging
As ‘n reel wil ons glo dat alle onderwysers dieselfde oortuigings het oor sake soos die beste onderwys en klakamerpraktyk , maar daar is gewoonlik ‘n paar lede wie se vorige negatiewe ervarings of vrees vir verandering, hulle weerstandig maak teen enige verandering. Wanneeer verandering, van watter aard ookal, nodig is, vermy filosofiese argumente. Fokus eerder op die gewenste gedrag.Skrywer meen dat onderwysers se oortuigings nie so belangrik as hulle optrede/aksie/gedrag nie.. Met ervaring en blootstelling aan nuwe praktyk en idees sal hul oortuigings wel ook verander. Die hoof moet du sook Veranderingsbestuur kan toepas en die beginsels rondom die toepassing daarvan verstaan. (In ‘n volgende skrywe meer hieroor. Die hoof as Veraneringsbestuurder verdien aandag)
9 Lojaal aan wie?
Hoofde word gereeld “gekonfronteer” met die vraag,. Veral met die aanstelling van nuwe personeel. Moet hulle iemand in diens neem ,of bevorder, wat aan hom/haar lojaal gaan wees of ‘n talentvolle eiesinnige persoon? Verder kan die hoof ook gekonfronteer word waar die belange van ‘n individu teen die belange van die groep opgeweeg word. Daar is etlike sulke scenarios waar die “beste intensies” van partye kan bots Dit is dalk .Die werklike vraag moet wees: Wat is in belang van al die leerders, al die personeeel en in beste belang van die skool? ‘n Hardkoppige /eiesinnige onderwyser is dalk moeiliker om te hanteer, maar sy/haar lojaliteit teenoor die hoof is ondergeskik.. Die belangrikste is om die beste onderwyser in belang van die leerders en skool in die klas te hê
- Verstaan en ondersteun die toegewyde personeel
Die meer effektieween toegewyde onderwysers is met reg die bron van energie en krag in ‘n skool.Hulle is die drywers om ‘n skool in ontwikkeling/verbetering en prestasie-fase te plaas.Dit is een van die kosbaarste “bates” van die skool. Dit is hulle wat al die aktiwiteite met oorgawe ondersteun en dryf. Neem verantwoordelikheid vir alles en almal en is die eerste om te reageer op versoeke om hulp. In sy rol as onderwysleier moet die hoof take delegeeer, aangesien daar take is wat net hy/sy kan doen, Dieselfde geld vir die toegewyde prestasiegedrewe personeel. Hierdie personeel moet deur die hoof “beskerm” word en take wat deur ander personeel uitgevoer word, moet nie na hulle gedelegeer word nie.(In die strategiese beplanning moet die hoof sensitief wees om die regte personeel te kies om die regte dinge reg te doen)
11.Neem besluite op grond van die “beste” personeel.
Die toegewyde, prestasiegedrewe personeel, is soos genoem een van die grootste bates van die skool. In die skrywer se navorsing het dit duidelik geword dat die uitnemende hoofde die insette van die personnel vra alvorens hy besluite neem wat die personeel raak. Dit is ook belangrik om hulle terugvoer te kry op besluite wat gemaak is.Die hoof en bestuurspan moet riglyne opstel om die personeel te identifiseer en geleenthede skep om hulle te betrek., Die waarde hiervan is dat die res van die personeel reeds vertroue in die “beste” personeel het en daarom makliker inkoop by besluite en verandering.
Die erkenning wat op die manier aan personeel gegee word, is van onskatbare waarde. Laat hierdie personeel toe om met hulle eie inisiatiewe en oplossings kom. (Dink bv aan die Heel Skool Ontwikkelingsplan en personeel ontwikkeling)
- Maak omgee ‘n gewoonte
Effektiewe onderwysleiersontwikkel die vaardigheid om ,al is omstandighede hoe moeilik, na die welsyn van leerders en personeeel omte sien. Hy/sy hanteer almal met respek en waardigheid en bly elke dag positief ten spyte van omstandighede. Al hou hulle nie van ‘n spesifieke leerder/onderwyser nie, tree hy/sy op of hulle doen. Mense onthou soms die kere wat hulle met respek behandel is, maar onthou altyd die kere wat hulle onregverdig of sonder respek hanteer is -al is dit net een keer. Die onderwysleier weet hoe effektief aanmoediging is en soek geleenthede om dit te doen.
Om effektief te wees moet aanmoediging/aanprysing, eerlik, opreg, spesifiek, onmiddelik,en persoonlik wees.
Dit is vir die onderwysleier belangrik om aanvaarbare gedrag te kweek en deur te alle tye alle mense met respek en waardigheid te hanteer, maak dit die taak soveel makliker.
- Nie nodig om te herstel, maar herstel altyd/maak reg!
Uitnemende onderwysleiers weet hoe sensitief verhoudine in ‘n personeelkamer kan wees. Sommige van ons kollegas kan maklik aanstoot gee en onsensitief optree en ander voel maklik ten a gekom of seergemaak. Die hoof is altyd bedag op wat hy/sy doen of sê en sal om verskonmg vra indien hulle dalk enige gevoelens sou “seermaak” Dit is nie nodig om voortdurend “emosionele herstelwerk’ te doen nie,maar effektiewe leiers weet hoe om dit te voorkom. Al lyk dit of daar geen probleme is nie doen die hoof moeite om gesonde verhoudings te bou en vol te hou. Hierdie hoofde het goeie kennis oor sy personeel , hul families en hul belangstelling
- Hou die fokus- OPVOEDENDE ONDERWYS
Ons besef almal die belangrikheid/noodsaaklikheid van ‘toetse’ en “assesering”. Dit is ook so dat die beplanning en aflewering van die akademiese program en kurrikulum die hoofsaak is. Uitnemende onderwysleier besef dat dit nie net oor die jaag van uitslae en toets van kennis gaan nie,maar ook oor toepassing, interpretasie en kritiese denke.Strategie word ontwikkel om die leerders holisties te onwikkel. (Die uitgangspunt is: “Ons maak MENSE” nie individue wat afgerig word om goed te memoriseer en net kennis weergee nie.)
15.Stel (hoë) verwagtings aan die begin van die jaar
Aan die begin van die skooljaar is dit belangrik dat die hoof duidelike strategieë an die personeel kommunikeer. Blote opening en admingesprek motiveer niemand nie. Stel hoë verwagtinge aan personeel. Dit is die beste tyd om te praat oor klaskamerprakyk en bestuur en sinvolle voorstelle te maak .(Daar was nog geen “negatiewe” ervarings/insidente, waar personeel kan “skuldig” of uitgesonder kan voel nie) Die Skoolontwikkelingsplan kan hier ook voorgehou word. Dit maak dit soveel makliker om later, indien nodig, dit met personeel te bespreek indien daar probleme opduik. Planmatigheid word hierdeur versterk en gedeelde verantwoordelikheid bind personeel op die manier saam.Dit beteken ook dat daar nie lukraak besluite geneem sal word nie. Konsekwent opgetree word en indien dinge nie volgens plan verloop nie. Herbeplanning en aanpassing maklik in plek gestel kan word.
Alle skole, ten spyte van grade en grootte. Het dieselfdeuitdagings. Die uitnemende onderwysleier stel die volgende vrae om sy/haar skool te laat uitstyg bo die “normale”
Wat is die belangrikste strategie wat ek moet volg om die skool na die volgend vlak te neem? En Watter areas benodig spesiale aandag? Die uitnemende hoofde ontwerp planne om ‘n verskil te maak aan leerders en onderwysers.. Whitaker plaas baie fokus op die belangrikheid van die onderwyser en personeel (en met reg). Die idee is dat respek, ontwikkeling van personeel en personeelbetrokkenheid een van die beste manière is om ‘n skool te verbeter. Hierdie benadering verstek die leeromgewing van die skool en help om skoolkutuur in al die fasette te versterk.
Ek haal uit die boek aan: “The ikey is to develop and establish a school with an environment that supports everyone’s effort to do what is right. If whe create an environment where each person does what is best for the students and for the school we willseldom make a wrong decision: Getting people to do the current thing is fine:Getting people to do right thing is essential.